1043
2013.04.04
უზენაესი სასამართლო მიწის გადასახადთან დაკავშირებით განმარტებას აკეთებს
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ მნიშვნელოვანი განმარტება გააკეთამიწის ქონების გადასახადის დავალიანების გამო ქონებაზე ყადაღის დადების მართლზომიერებასთან დაკავშირებით (საქმე №ბს-1774-1742(კ-11)). საქართველოს 22.12.04წ. საგადასახადო კოდექსში 11.07.2007წ. განხორციელებული ცვლილებებით 281-ე მუხლს დაემატა 21-ე ნაწილი, რომლის მიხედვითაც მიწაზე ქონების გადასახადის გადამხდელ ფიზიკურ პირებს და ადგილობრივ თვითმმართველობის და მმართველობის ორგანოებს შეუწყდათ საგადასახადო ვალდებულებები 2005 წლის 1 იანვრამდე პერიოდისათვის მიწის ნაკვეთების მიხედვით გაანგარიშებული ქონების გადასახადის ვადაგადაცილებულ დავალიანებათა თანხებზე და მათზე დარიცხულ სანქციებზე. აღნიშნულ ნორმას სპეციალური სუბიექტი ჰყავს: იგი ვრცელდება მხოლოდ ფიზიკურ პირებზე და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებზე. ამასთან, ფიზიკურ პირში მოიაზრება შესაბამისი გადასახადის გადახდაზე ვალდებული ნებისმიერი პირი, მათ შორის ინდ. მეწარმე. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ, საქმეში¹№ბს-1774-1742(კ-11) მიუთითა, რომსაგადასახადო კოდექსის 281.21 მუხლის საფუძველზე საგადასახადო დავალიანების ჩამოწერა გულისხმობს მის სრულ გაუქმებას (ძირითადი თანხა და საურავი) და არა გადახდის ვალდებულების შეჩერებას ან გადავადებას.აღნიშნული საფუძვლით დავალიანების ჩამოწერისას, როგორც წესი, გადასახადის გადამხდელს ეგზავნებოდა შესაბამისი შეტყობინება. მოცემულ საქმეში ინდ.მეწარმე ,,თ. ს-შვილს“ დავალიანების ჩამოწერის შესახებ ასეთი შეტყობინება გაეგზავნა ფინანსთა მინისტრის სახელით. საქმეში დაცული იყო შედარების აქტები, რომელთა საშუალებითაც დგინდებოდა, რომ ჩამოწერა აისახა პირადი აღრიცხვის ბარათზე, რომლის მიხედვითაც გადასახადის გადამხდელის დავალიანება განულებული იყო. სასამართლომ მიიჩნია, რომამ დოკუმენტაციის სამართლებრივი შედეგის მიმართ გადამხდელს გაუჩნდა კანონიერი ნდობა. იგი ენდობოდა დამდგარი სამართლებრივი შედეგის სტაბილურობას და გამოიყენა ეს ნდობა, განახორციელა იურიდიული მნიშვნელობის მოქმედება – განაგრძო ახალი საგადასახადო ვალდებულებების შესრულება 2005 წლამდე არსებული დავალიანების ანაზღაურების გარეშე. შემდგომში საგადასახადო ორგანოს მიერ მოხდა გადასახადის გადამხდელზე რიცხული დავალიანების გადაანგარიშება, რომელიც ფაქტობრივად, გადასახადის აღდგენას წარმოადგენდა და ისე, რომ გადასახადის გადამხდელს შეტყობინება არ გაგზავნია, განხორციელდა მისი ქონების დაყადაღება. საკასაციო პალატამ ყურადღება გაამახვილა იმ საკითხზე, რომ2005 წლის დავალიანების გაუქმების შემდგომ იმავე გადასახადის ხელახლა დარიცხვისას საფუძვლად განიხილება არა პირის მიერ წარდგენილი დეკლარაცია, არამედ უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოს შესაბამისი აქტი, რომელიც გადასახადის გადამხდელის ახალი საგადასახადო ვალდებულების წარმოშობის საფუძველია.საკასაციო პალატამ აღნიშნა, რომ გადასახადის გადამხდელის ქონებაზე ყადაღის დადების უპირველესი წინაპირობა აღიარებული საგადასახადო მოთხოვნის არსებობაა. საკასაციო სასამართლომ 22.12.04წ. საგადასახადო კოდექსის მე-12 მუხლის 23-ე ნაწილის საფუძველზე მიუთითა, რომ აღიარებული საგადასახადო მოთხოვნა შესაძლოა წარმოიშვას სამ შემთხვევაში: ა)ვალდებული პირის მიერ წარდგენილი დეკლარაციის საფუძველზე, რა დროსაც საჭირო აღარ არის საგადასახადო მოთხოვნის წარდგენა; ბ)საგადასახადო მოთხოვნის საფუძველზე, რომელსაც გადასახადის გადამხდელი ეთანხმება ან რომლის გასაჩივრების ვადაც გასულია ან გ) სასამართლო გადაწყვეტილების საფუძველზე. მოსაზრება, რომ დავალიანება იყო აღიარებული და ამიტომ არ საჭიროებდა საგადასახადო მოთხოვნის წარდგენას, სასამართლომ არ გაიზიარა და აღნიშნა, რომ2009 წელს გადასახადის გადამხდელზე საგადასახადო დავალიანების წარმოშობა განაპირობა შემოსავლების სამსახურის დასკვნამ ინდ. მეწარმე ,,თ. ს-შვილზე“ რიცხული გადასახადების გადაანგარიშების შესახებ და არა ინდ. მეწარმის მიერ წარდგენილმა დეკლარაციამ. ამდენად, საკასაციო პალატამ მიიჩნია, რომ აღნიშნული დავალიანების უზრუნველსაყოფად ყადაღის გამოყენებისათვის აუცილებელი იყო გადასახადის გადამხდელისთვის საგადასახადო მოთხოვნის წარდგენა, რაც შემოსავლების სამსახურის მხრიდან არ განხორციელებულა. აღნიშნულიდან გამომდინარე ინდ. მეწარმე ,,თ. ს-შვილის“ ქონებაზე ყადაღის დადება მიჩნეულ იქნა არამართლზომიერად. იხილეთ გადაწყვეტილება სრულად